To συγκεκριμένο κείμενο, αποτελεί αναδημοσίευση από το βιβλίο «Εδώ Κάποτε – Συμβολή στην Ιστορία της Ηλιούπολης» του ερευνητή τοπικής ιστορίας Πάνου Τότσικα (Εκδόσεις ΚΨΜ, 2005). Στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων από την ίδρυση του 1ου συνοικισμού Ηλιουπόλεως το 1925, ο κ. Τότσικας προχώρησε σε μια ευγενική κίνηση, επιτρέποντας την ψηφιακή δημοσίευση αποσπασμάτων του βιβλίου του στο ilioupxedt01.bmwp.dev.
Ας ξαναγυρίσουμε πίσω κι ας έρθουμε στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, για να δούμε από κοντά ένα χαρακτηριστικό γεγονός, που παραλίγο να σημαδέψει την εξέλιξη και τη φυσιογνωμία της Ηλιούπολης: την απόπειρα ρυμοτόμησης και οικοπεδοποίησης του δάσους Υμηττού.
Όπως αφηγείται ο Θανάσης Λώλας, πρώην Αντιδήμαρχος, (εφημερίδα ΑΛΗΘΕΙΑ Νο 43 – Απρίλης 1980):
«[…] Το 1951 – 52 ήταν η εποχή που η Αθήνα είχε γεμίσει επαρχιώτες. Μετά την κατοχή και τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου, χιλιάδες επαρχιώτες κατέκλυσαν την Αθήνα για να βρουν εργασία και ασφάλεια, γιατί στην ύπαιθρο οργίαζε η παρακρατική τρομοκρατία. Όλοι αυτοί έπρεπε να στεγαστούν και για να χτίσουν σπίτια χρειάζονταν οικόπεδα. Η Ηλιούπολη την εποχή εκείνη δεν είχε καλύψει το 10% από οικοδομές στο εγκεκριμένο σχέδιό της, τα οικόπεδα ήταν απούλητα και μάλιστα ο Νάστος τα έσπερνε κριθάρι.
Η Επιχείρηση Νάστου έκανε διάνα στις προβλέψεις της σχετικά με τη ζήτηση οικοπέδων και παρά το γεγονός ότι διέθετε χιλιάδες οικόπεδα εντός σχεδίου, δεν άφησε ανεκμετάλλευτη την περίσταση… Άρχισε να χωρίζει σε οικόπεδα (και να πουλά) …το ανατολικό τμήμα της πόλης στις παρυφές του Υμηττού …χωρίς να επιδιώξει να το εντάξει στο σχέδιο πόλεως… Αφού όμως τελείωσαν τα τοπογραφικά συνεργεία, για να γίνει η χάραξη των οικοπέδων, έπρεπε να ανοίξουν οι δρόμοι.
Τότε μπήκαν οι μπουλντόζες και άρχισαν να σκάφτουν τα χώματα και να ξεριζώνουν τα δέντρα. Κι όταν προχώρησαν βαθιά μέσα στο δάσος, τότε οι Ηλιουπολίτες συνειδητοποίησαν τη μεγάλη ζημιά που γινόταν σε βάρος τους, δηλαδή την καταστροφή του δάσους.
Η αντίδρασή τους ήταν άμεση: Πραγματοποίησαν ένα μεγάλο συλλαλητήριο στην κεντρική πλατεία. Διαμαρτυρήθηκαν για τις ενέργειες αυτές του Νάστου να οικοπεδοποιήσει το δάσος. Αμφισβήτησαν την κυριότητα του Νάστου σε αυτούς τους χώρους. Ζήτησαν από το κράτος να προστατέψει το δάσος. Ζήτησαν να ελεγχθούν οι τίτλοι κυριότητας του Νάστου.
Αποτέλεσμα ήταν η επέμβαση του Υπουργείου Γεωργίας, το οποίο απέβαλε τον Κ. Νάστο από το δάσος του Υμηττού που μέχρι τότε εκμεταλλευόταν (μάζευε το ρετσίνι από τα πεύκα), περιέφραξε τη δασική έκταση με συρματοπλέγματα και κήρυξε αναδασωτέα περιοχή την ενδιάμεση έκταση από τα όρια του σχεδίου πόλεως της Κοινότητας Ηλιούπολης και μέχρι το συρματόπλεγμα της δασικής έκτασης.
Ύστερα από αυτά, πολλοί από τους αγοραστές απειλούσαν να κάνουν μήνυση στο Νάστο ότι τους εξαπάτησε και τους πούλησε οικόπεδα που δεν κατείχε. Ο Νάστος τότε έβγαλε μια ανακοίνωση και καλούσε τους αγοραστές να διαπραγματευτούν μαζί του και όσοι θέλουν οικόπεδα θα τους παραχωρούσε άλλα, εντός του σχεδίου Ηλιουπόλεως, όσοι δεν ήθελαν, θα τους επέστρεφε πίσω τα χρήματά τους. Έτσι κι έγινε. Έμειναν όμως μερικοί που κράτησαν τα αγροτεμάχια και που και σήμερα είναι εκτός σχεδίου[…]».
Αυτά λοιπόν αναφέρει ο Θανάσης Λώλας κι εμείς συμπληρώνουμε ότι ο Νάστος και οι κληρονόμοι του (Σαρλάς, κλπ) απέτυχαν τελικά να οικοπεδοποιήσουν το δάσος, παρόλο ότι είχαν καταφέρει από το 1950 να βγει Βασιλικό Διάταγμα «Περί άρσεως αναδασώσεως εξ εκτάσεως 1.250 στρεμμάτων του ιδιόκτητου δάσους Νάστου της περιφερείας Ηλιουπόλεως» (ΦΕΚ 299 – 18/8/1950).
Δηλαδή, ενώ είχαν καταφέρει με το Διάταγμα να αναγνωριστεί το δάσος σαν ιδιοκτησία τους, τελικά, με τους αγώνες και τις κινητοποιήσεις του λαού, με επικεφαλής τον τότε πρόεδρο της Κοινότητας Αναστασιάδη, τα πράγματα αντιστράφηκαν και ο Νάστος δέχτηκε την πρώτη του σοβαρή ήττα, η οποία είχε στη συνέχεια ανυπολόγιστα θετικές συνέπειες για την εξέλιξη της Ηλιούπολης.
Έτσι το δάσος Υμηττού σώθηκε για μια ακόμα φορά, όπως είχαν καταφέρει οι Ηλιουπολίτες να το σώσουν και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής από τον κίνδυνο παράνομης υλοτομίας. Σημαντικό ρόλο στη διάσωση του δάσους έπαιξε απ’ ότι φαίνεται και ο κατά καιρούς Πρόεδρος της Κοινότητας Παν. Κωνσταντινίδης.
Συνέχεια της διένεξης του Δημοσίου με το Νάστο – Περιοχή “Κτηνιατρείου”
Παρ΄ όλη την απόφαση αποβολής του Νάστου από το δάσος και την περίφραξη του Υμηττού, το 1952 – 53, αυτός και οι κληρονόμοι του εξακολούθησαν να ισχυρίζονται ότι όριο της ιδιοκτησίας τους ήταν η κορυφογραμμή του Υμηττού (!)
Γύρω στα 1960 αποφασίστηκε από το Υπουργείο Γεωργίας η μεταφορά από το Βοτανικό στην Ηλιούπολη του «Δημόσιου Κτηνοτροφείου», το οποίο θα εξελισσόταν σε Ινστιτούτο Τεχνικής Γονιμοποίησης. Είχαν ήδη αρχίσει οι οικοδομικές εργασίες, εντός της αναδασωτέας ζώνης, στην περιοχή «Βαμβακιά», όταν ο Κ.Νάστος αντέδρασε και έκανε αγωγή προσωρινών μέτρων κατά του Δημοσίου.
Τότε το Δημόσιο με την 314/688 απόφαση στις 27/1/1961 κήρυξε απαλλοτριωτέα την περιοχή με κοινή απόφαση Υπουργείου Οικονομικών και Υπουργείου Γεωργίας, λόγω Δημόσιας ωφέλειας.
Ο Νάστος προσέφυγε στο Συμβούλιο Επικρατείας και με την 1847/61 απόφασή του ακυρώθηκε η προηγούμενη διοικητική απόφαση των Υπουργείων Οικονομικών και Γεωργίας, γιατί δεν προσδιοριζόταν η έννοια της δημόσιας ωφέλειας. Έτσι ματαιώθηκε τότε η εγκατάσταση του «Δημόσιου Κτηνοτροφείου» στην Ηλιούπολη και τα ερείπιά του μένουν, για να θυμίζουν στους παλαιότερους κάποιες άλλες εποχές…
Τελικά, τα ερείπια αυτά εντάχθηκαν στις διαμορφώσεις του χώρου γύρω από τα γήπεδα του τένις, στο Αθλητικό Κέντρο Πανοράματος.
Ακολουθήστε το Ilioupolinews.gr στο Facebook και στο Google News για να μαθαίνετε πρώτοι τα τελευταία νέα από την Ηλιούπολη.
